Perfectionisme
Ik mag geen fouten maken.
Voor mij is een 9 niet goed genoeg.
Als ik mijn afspraken niet nakom faal ik.
Binnenkort komen ze er op mijn werk achter dat ik niets kan.
Als ik een vraag stel zullen ze mij wel dom vinden.
Iedereen op LinkedIn is zo succesvol, daarbij stel ik helemaal niets voor.
Als je niet regelmatig ’s avonds aan het werk bent dan ben je niet betrokken bij je werk.
Welke van de bovenstaande overtuigingen is herkenbaar voor jou?
Stel jij extreem hoge eisen aan jezelf of aan anderen?
Of heb je soms last van faalangst of uitstelgedrag?
Een grote groep mensen heeft perfectionistische neigingen en dat lijkt bij bepaalde type mensen, zoals bijvoorbeeld jongeren, toe te nemen.
Met een hoge standaard hoeft niet direct iets mis te zijn. Als je collega een belangrijke deadline heeft en daarvoor nog iets bij jou moet checken is het logisch dat je snel wil antwoorden. Maar als je ook een onbelangrijk mailtje dat je in je vakantie krijgt binnen 5 minuten wil beantwoorden is er meer aan de hand. Dan heb je perfectionistische neigingen die je in de weg kunnen zitten.
Of als het zweet je uitbreekt bij een presentatie omdat je bang bent een vraag te krijgen waar je het antwoord niet op weet.
Tips over perfectionisme
Hoewel het streven naar hoge normen op zichzelf niet slecht is, kan perfectionisme problematisch worden wanneer het leidt tot negatieve gevolgen zoals overmatige zelfkritiek, angst om te falen, uitstelgedrag en verminderde tevredenheid.
Onderstaand 7 tips om zelf met je perfectionisme aan de slag te gaan.
1. Breng in kaart wat je perfectionisme je gebracht heeft in je leven
Hoge eisen stellen en niet opgeven zullen je tot nu toe in je leven het nodige gebracht hebben. Positieve dingen. En je merkt dat het je soms in de weg zet. Maak voor jezelf een lijstje van de positieve dingen die het gebracht heeft en de negatieve. Heb je dat gedaan? De volgende stap is om uit te zoeken hoe je het positieve bewaart en het negatieve vermindert.
2. Onderzoek of je even streng bent op jezelf als op anderen
Een perfectionist meldt zich (bijna) nooit ziek. Herken je dat? Koorts hebben en toch die afspraak door laten gaan. En wat vind je er dan van als een collega zich ziek meldt? Een slapjanus of heb je daar wel begrip voor? De ene perfectionist beoordeelt anderen net zoals hij of zij zichzelf beoordeelt. De ander is juist veel strenger voor zichzelf dan voor anderen. Bij welke groep hoor jij? En wat zou dat kunnen zeggen over jou?
3. Word je bewust van je perfectionistische gedachtes
Hoor je regelmatig een stem in je hoofd die je opdraagt geen fouten te maken? Of een stem die piekert over een nog uit te voeren taak? Ga de komende weken letten op al die (on)uitgesproken gedachtes. En als je ze opmerkt, onderzoek ze dan. Hoe weet je zeker dat het zo is? Hebben ze 100% gelijk? Je kan die gedachten ook een naam geven, zo wordt je meer bewust dat je niet je gedachtes bent, maar dat je gedachtes hebt. Iedere keer dat je zo’n perfectionistische gedachte opmerkt bij jezelf, zeg je bijvoorbeeld tegen jezelf ‘daar heb je Pietje Perfect weer.
4. Richt je op het proces en niet op de uitkomst
Veel mensen zijn gericht op het eindresultaat. Een marathon lopen onder de 4 uur. Een foutloze presentatie verzorgen. Maar die fixatie op het eindresultaat zorgt vaak voor spanning waardoor je juist eerder spierpijn krijgt of fouten maakt. Daarbij heb je vaak niet alles in de hand, er zijn ook onverwachte omstandigheden. Door meer nadruk te leggen op het proces waar je invloed op hebt voorkom je dit.
5. Geef jezelf dagelijks complimenten
Perfectionisten zijn niet snel tevreden. Zeker niet over zichzelf. Zichzelf een schouderklopje geven is niet hun tweede natuur. Dus daarom moet je de natuur een handje helpen. Verplicht jezelf om op het eind van iedere dag drie dingen te benoemen of op te schrijven die je goed hebt gedaan. Kijk naar wat je gedaan hebt door de ogen van een vriend of collega. Waar zou hij of zij jou een complimentje over kunnen geven?
6. Vergelijk jezelf met de natuur
Hoe perfect is de natuur? Ga naar buiten en ga op zoek naar perfectie in de natuur. Heb je iets gevonden? Top. Wat is het? Een boom? Een plant in bloei? Het gezang van vogels? Laten we als voorbeeld de pluizenbol van een paardenbloem nemen. Die ziet er aardig perfect uit toch? Altijd? Nee, een korte periode. Bloemen en planten hebben de vier seizoenen nodig om een bepaalde periode in bloei te staan, te stralen. De rest van de tijd bouwen ze reserves op. Jij bent toch ook onderdeel van de natuur, is het dan reëel dat jij iedere dag van het jaar perfect bent? Jij moet net als planten en bloemen reserves opbouwen zodat je op bepaalde momenten kan stralen. Reserves opbouwen doe je door regelmatig te ontspannen en aan te kloten. Doelloos niksen.
7. Doe aan mindfulness
Een perfectionist vind het vaak lastig om te ontspannen. Dus wat ga jij doen? Precies, jij gaat mindfulness oefeningen doen. Een paar keer per week. En als je die aandachtsoefeningen gaat doen gaan je gedachten onherroepelijk soms afdwalen. Een perfectionist vindt dat lastig, maar dat is juist de oefening, dat je dat accepteert. Afdwalen ≠ falen.
Coaching over perfectionisme
Annet had contact opgenomen omdat ze al langere tijd slecht sliep en spanningsklachten had.* Ze had er met name last van op zondag als ze met haar gedachten al bij de nieuwe werkweek was.
Vandaag bracht ze een concrete situatie in. Iedere maandag heeft ze overleg met haar team. Over 3 weken moet ze een presentatie houden over de voortgang van een belangrijk project. Maar die week ervoor is ze met haar gezin op vakantie. Ze heeft geen tijd om die presentatie voor te bereiden. Ze slaapt er al dagen slecht van.
“Wat zou je kunnen doen?” vraag ik al wandelend.
“Ik denk dat ik eerder terugkom van vakantie”, zegt ze. “Ik kan met de trein terug, dat is niet heel duur.”
“Wat is de reden dat je eerder terug wil? vraag ik.
“Dat is de enige manier waarop ik het kan voorbereiden. Het is een heel belangrijke presentatie en ik heb eerder toegezegd dat ik die zou verzorgen, aan die afspraak moet ik mij houden.”
“En die afspraak met je gezin?”
Ze stopt met lopen. “Ik heb nooit tegen ze gezegd dat ik tot het eind zou blijven”, zegt ze zacht.
Ik vraag haar om iets in de natuur te zoeken dat staat voor deze situatie. Ze kijkt rond en loopt dan kordaat naar een groepje grote bomen met in het midden een kleine boom met daaromheen een verstrengelde klimop.
“Waar staat dat voor?”
“Dat kleine boompje dat ben ik”, zegt ze. “Die klimop zijn mijn gedachten die me in de weg zitten. Ik wil alles zo goed doen, dat ik mijzelf geen tijd gun om te groeien.“
* Bovenstaande situatie is gebaseerd op een afgerond coachtraject, waarbij we vanwege privacy een aantal zaken hebben aangepast.
Podcast over perfectionisme
Onderstaande podcast begint met een stiltewandeling en daarna ga je aan de slag met het thema ‘perfectionisme’. Ga wandelen op een plek met zo veel mogelijk natuur en luister deze podcast met één oortje in. Beluister hieronder de podcast op Spotify of ga naar je favoriete podcastapp en zoek op ‘Ruimtewandelingen’.
Meer inspiratie over perfectionisme
Onderstaand een overzicht van blogs, oefeningen en interviews waarin perfectionisme centraal staat.
Voor jezelf zorgen
Sylvia is een vrouw die heel zorgzaam is voor anderen, zowel in haar werk als thuis. Ze heeft een partner met ADHD. Sylvia heeft >>