Tips over grenzen stellen

Beter grenzen stellen verloopt in 4 fases: verdiepen, voelen, vertragen en veranderen.

Verdiepen

Beter grenzen stellen begint met zelfonderzoek.

1. Onderzoek hoe het komt dat je het lastig vindt om grenzen te stellen. Vaak is er een aanleiding dat mensen moeite hebben met grenzen stellen. Bijvoorbeeld onzekerheid, bang zijn voor conflicten, erbij willen horen of van huis uit meegekregen hebben dat het nooit goed genoeg is. Herken je zoiets bij jezelf? Zijn er bepaalde ‘stemmetjes’ die je vaak in je hoofd hoort die hieraan appelleren?

2. Kan je een situatie herinneren van lang geleden dat iemand over je grenzen heen ging? Heb je dat toen aangegeven of niet? Als je terugdenkt aan die situatie, waar voel je dat dan in je lichaam? Onthoud dat gevoel, als je het weer eens voelt kan het een aanwijzing zijn dat iemand over je grenzen gaat (zonder dat je je er bewust van bent).

3. Achterhaal een of meer situaties van kort of lang geleden dat je wel goed voor jezelf op kwam. Waar was je? Met wie? Hoe pakte je het aan? Wat was het effect? Wat voelde je in je lichaam? Dat gevoel wil je veel vaker voelen in situaties waarin een beroep op je gedaan wordt.

4. Achterhaal je grenzen. Voordat je je grenzen kunt aangeven, dien je wel te weten wat je grenzen zíjn. Bijvoorbeeld door op zoek te gaan naar jouw kernwaarden.

Voelen

5. Wie structureel over eigen grenzen heen gaat, kan in de gevarenzone terecht komen. Uitputting, oververmoeidheid, futloosheid, lusteloosheid. Voordat het zover is geeft je lichaam meestal signalen af, zoals spierpijn, vermoeidheid of hoofdpijn. Door regelmatig een bodyscan te doen leer je met aandacht je lichaam beter kennen. Onze Podcast Ruimtewandeling heeft een Begeleide stiltewandeling die je daarbij helpt.

Vertragen

Vertragen zorgt ervoor dat je niet direct ‘ja’ zegt. Bijkomend voordeel is dat je niet vanuit je emoties handelt, ook als je je grenzen wilt bewaken.

6. Stel vragen aan de ander. Vul het niet in voor de ander maar stel vragen.

• Wat is de reden dat hij of zij het aan jou vraagt?
• Ga er niet automatisch van uit dat het vandaag nog af moet maar vraag wanneer het af moet zijn. En vraag door.
• Hoe uitgebreid of compact dient de notitie te worden?

7. Stel vragen aan jezelf.

• Stel jezelf praktische vragen: Hoe logisch is het dat ik het doe? Stel dat een collega met deze situatie zou zitten, wat zou ik haar of hem dan adviseren?
• Stel jezelf gevoelsvragen: Wie heeft er wat aan als ik over mijn grenzen ga? Ben ik een slechte collega, als ik een keer nee zeg? Ben ik net zo aardig voor mijzelf als je voor anderen?

Kortom: Leer jezelf aan om bedenktijd te reserveren. Ook als het heel leuk lijkt. Met een zin als ‘Ik kom er zo/straks/morgen/volgende week op terug’ geef je jezelf de tijd om te bedenken en te voelen wat jij wil.

Veranderen

Wil je beter voor jezelf zorgen, dan zal je niet alleen je grenzen moeten voelen maar ook uitspreken.

8. Experimenteer met ander gedrag. Ga vaker ‘nee’ zeggen tegen anderen en ‘ja’ tegen jezelf. Maar misschien is je angst om geirriteerd of bot over te komen. Begrijpelijk. Maar wist je dat je ook op een vriendelijke wijze je grenzen kan aangeven? Door begrip uit te spreken voor de wens van de ander én de grens van jezelf. En door aan te geven wat er wel mogelijk is.

Een voorbeeld: Je collega doet je een verzoek en je hebt uitgevraagd wat het inhoud en wanneer het af moet zijn. Je kan vervolgens mailen: ik doe het niet. Je collega heeft een doodlopende weg bewandelt en moet ergens anders opnieuw beginnen. Je kan echter ook wijzen op een alternatief pad, dan wordt het veel vriendelijker. Hoe? “ Ik heb daar nu geen tijd voor maar misschien collega x wel, die vind dat volgens mij ook leuk om uit te zoeken”. Of “deze week lukt het niet meer, maar volgende week wel.
Grenzen stellen is dus ook een kwestie van oefenen en je zal merken dat je baas, partner of vriend(in) echt niet direct van je af wil als je wat vaker nee zegt.

Kortom: zeg ‘ja’ tegen ‘nee’.