Verstikkend gras

De Loonse en Drunense duinen. Een prachtig en uniek stuifzandgebied. Een gebied waar ik als ik kind ben opgegroeid en van menig heuvel ben afgerold. Het is er nu druk met fietsers, wandelaars en recreanten die ‘gebruik’ maken van de natuur. Het wordt ingewikkeld dat ons land zo klein is en we niet echt meer kunnen spreken van ‘natuur’. Elk stukje is beheerd, er wordt op toegezien of is ‘van iemand.’ Verdwalen is een uitdaging. Tijdens wandelingen valt me op dat grote stukken heide wordt overwoekerd door witgeel taai gras: inmiddels het symbool van stikstof. Het raakt me als ik rapporten lees over hoe het aantal insecten, bijzondere vlinders, reptielen en planten in de natuur met rasse schreden afneemt. Het gras verstikt letterlijk de planten, waardoor de kringloop gevaar loopt – niet alleen in Brabant, ook op het Dwingelderveld en elders.

Opstaan voor kwetsbare natuur

Tijdens een wandeling met collega Ingrid treffen we in het duingebied een opleidingsgroep, jonge twintigers die luisteren naar de boswachter van het gebied. Verderop probeert een kudde schapen met man en macht het taaie gras weg te halen, ze kunnen er niet tegenop vreten. Ingrid roept bij mij de wens op om op te staan voor deze kwetsbare natuur. De plek waar ook ik zo vanzelfsprekend ‘gebruik’ van maak.

Eén worden met de natuur

In het programma ‘Tegenlicht’ ziet Jaap Dirkmaat met lede ogen aan hoe oudere bomen vaak plaats moeten maken voor de nieuwe boompjes. Er is geld om bomen aan te planten. Dit moeten eigenlijk extra bomen zijn, zonder oude bomen te kappen. Er worden nu oude bomen van 75 jaar gekapt voor nieuwe jonge boompjes. Er zijn bomen die van nature zelf opkomen, zoals berken en eiken. Plant liever bomen tussen de weilanden bij de boer, aldus Dirkmaat. Er zijn gescheiden paden: fietspaden, wandelpad, mountainbikepad – maar hou dit op natuur te noemen. Het bos komt nooit meer tot rust. Wat kun je op een strook tussen de paden nog voor dieren verwachten? Hij wil dat we weer één worden met de natuur in plaats van deze ‘op’ te gebruiken. Hij pleit ook voor meer vlechtheggen: horizontaal gevlochten takken waar van alles omheen groeit. Die heg (Tūn in het oud-Germaans) wordt al zo’n 20.000 jaar over de hele wereld door mensen gemaakt. Heggen zijn volgens Dirkmaat een harmoniemodel, waarbij mens en natuur van oudsher samenwerken: jij zorgt goed voor de heg en in ruil daarvoor zorgt de heg dat jouw vee binnen blijft. En een heg is ook een biotoop op zich. Een stuk natuurlijker dan het uitrollen van prikkeldraad. In de Ooijpolder bij Nijmegen zijn al veel vlechtheggen te vinden.

Acties in je eigen omgeving

‘The Guardian’ schreef onlangs over eco-anxiety. Waar moet je als burger beginnen als het om de klimaatcrisis gaat? Een verlammende angst bekruipt velen – het probleem is zo groot… Tegelijkertijd kun je in je eigen omgeving ook veel doen.

Welke ideeën en projecten heb en ken jij die bijdragen aan biodiversiteit? Hoe kunnen we hieraan op kleine schaal bijdragen? Ik heb een overzicht met acties, initiatieven die bijdragen aan biodiversiteit waar je zelf mee aan de slag kan gaan.

Voor thuis:

1. Laat in de herfst het blad liggen in je tuin, vooral voor egels zijn bladeren de plek om te overwinteren. Het blad is tevens goed voor de bescherming van de aarde. Het blad houdt water vast en vormt uiteindelijk de (gratis) compost voor je tuin.
2. Wanneer je geen tuin hebt, informeer eens bij je gemeente over geveltuinen, beplanting bij boomspiegels, (regen-)tonnen die water opvangen en dienen als plantenbak

Voor op het werk:

1. Kijk eens naar goede groene doelen en onderzoek hoe je hier als team aan bij kunt dragen (financieel of in de vorm van een teamuitje bv. meehelpen met wilgen knotten.
2. Werk samen met (biologische) tuinders en boeren en cateraars voor gezonde lunches en fruit op het werk.

Wil je alle 22 mogelijke acties ontvangen? Mail ons en we sturen je die toe!